Tijdens de Bildtse Aardappelweken wordt traditiegetrouw een theatervoorstelling opgevoerd. Hein Jaap Hilarides schreef dit keer het theaterstuk Axomama, dat grote vragen oproept over de verhouding tussen mens en landbouw en natuur en technologie. Maar er is ook lichtvoetigheid: ,,Theun en Tet binne heel grappig fan hursels.”
,,Sij sou perfekt weze as Axomama”, dacht schrijver en muzikant Hein Jaap Hilarides toen hij actrice en zangeres Tet Rozendal vorig jaar in haar woonplaats Menaldum tegenkwam. Op dat moment was hij in opdracht van de Stichting Bildtse Aardappelweken een theaterstuk aan het schrijven, met de aardappel als uitgangspunt. ,,Hoe toefallig, wij hadden nander in 2012 troffen tidens de Bildtse Aardappelweken, maar derna nooit weer. Nou rieken wij an ‘e praat. Al gau sâg ik hur helendal foor mij as Axomama, en nou binne wij drok an ‘t rippeteren foor de foorstellings in juny.”
Voor wie het nog niet wist: Axomama is de godin van de aardappel, volgens de Inca-traditie in Zuid-Amerika. ,,De eerpel komt út die streken”, vertelt Hein Jaap, die zich voor het theaterstuk in de geschiedenis van de aardappel verdiepte. Eerst had hij een verhaal over die ontwikkeling in zijn hoofd ,,maar d’r mot wel wat dramatise spanning in fansels.” In een paar maanden tijd ontstond onder zijn handen een spannend plot waarin het abstracte idee dat natuur en technologie tegenover elkaar komen te staan concreet wordt gemaakt. ,,Ik hew ok de mezyk skreven, maar ik sit niet in de foorstelling. De produksy aist tefeul tiid om dut te doen.”
Theun Plantinga is de verpersoonlijking van de technologie, hij speelt een veredelaar, die gentechniek ontwikkelt om de opbrengsten van zijn oogst te vergroten. Godin Axomama is jaloers en verandert hem in een aardappel, maar dan begint zij zelf menselijke trekjes te vertonen. Ook is er natuurlijk liefde in het spel. De andere rollen worden gespeeld door Jitze Grijpstra en Kimberley Piek.
Al in een vroeg stadium had Hein Jaap contact met regisseur Theo Smedes. ,,Dat waar mij met ‘t stik ‘de Kraak van de kluis’ heel goed (befallen) befâlen, met Sjoeke-Marije Wallendal als regisseur. Fan de beelden in myn hoofd maak ik tekst, dialoog in dut gefal, maar de regisseur mot fan die tekst weer ‘n beeld make.”
Ook de acteurs spelen een rol in de karakterontwikkeling. ”De speulers froegen hur tidens de rippetisys ôf: wat is dut foor persoan, sêg ik ‘t soa, of soa? Soa ontwikkelde ‘t stik him hyltyd feerder.” Zo zijn Axomama en de veredelaar helemaal niet zo grappig in het scenario, maar met Theun en Tet, die vroeger zo’n tien jaar lang bij elkaar in de klas hebben gezeten, lukte het Hein Jaap om hun rollen toch humoristisch te maken. ,,Sij binne baidegaar heel grappig fan hursels. Met wat anpassings in dialoog komt dat dan heel goed na forenen.”
Die luchtigheid vindt Hein Jaap met name belangrijk omdat de belangrijke grote thema’s die in de achtergrond van het stuk spelen niet zo makkelijk op te lossen zijn: natuur versus landbouw, de rol van de mens en technologie. Axomama moet geen politiek statement zijn, zo vindt hij. ,,’t Stik roept fragen op, wer’t je later nag over diskusjere kinne. Antwoorden hewwe wij niet, of ‘n antwoord is meskien ok dat ‘t allegaar heel kompleks is. De kern is aigenlik: Bestaat d’r ‘n netuurkracht die’t ôns stuurt, in groate thema’s maar ok in ôns persoanlik leven en de liefde, en kinne wij die bedwinge?”
Axomama wordt op de avonden van 28 juni (try out), 29 juni, 30 juni, 1 juli, 6 juli, 7 juli en 8 juli opgevoerd in de schuur van de familie Rodenhuis aan de Schuringaweg 61 onder St.- Anne.
