Dak Gebint Verhaal:
Met het kunstboek Dak Gebint Verhaal – 11 Friese kerken en een bijbehorende expositie portretteren kunstschilder Hendrik Elings, fotograaf Baukje Venema en schrijver Eddy van der Noord 11 Friese kerken op een niet eerder vertoonde manier. Op 12 juni wordt het boek gepresenteerd, op 3 april is een crowdfundactie gestart om het financieel mogelijk te maken.
Voorjaar 2021. Aan Eddy’s keukentafel in Grou filosoferen hij en Hendrik Elings (Oudebildtdijk) over een nieuw project. ,,Zullen we een kunstboek over kerken gaan maken? Maar dan anders, we gaan de kerken van een geheel andere kant laten zien. Met bijzondere schilderijen, aparte verhalen en natuurlijk ook met die unieke foto’s die Baukje Venema altijd maakt. Met een expositie erbij, en als het even kan ook lezingen!” De mannen zijn eruit, dit gaan ze doen. Ze bellen Baukje (opgegroeid op Ouwe-Syl) en die is direct enthousiast. Een idee is geboren, nu nog de uitvoering.
De weken erna rijpt het idee verder en krijgt het een concrete vorm. Hendrik schildert de kerken van bovenaf, waarbij door het gekozen perspectief de focus op het dak komt te liggen. Baukje maakt bijzondere tijdopnames in zwart-wit van de tussen het plafond en het dak van een kerk gelegen gebinten, alsof het de botten van een kerk zijn. Eddy schrijft over een opvallend element van elke kerk, dit in het Fries en het Nederlands.
Voor de keus van de kerken wordt samenwerking met de Stichting Alde Fryske Tsjerken gezocht. In goed overleg worden 11 kerken uit het rijke bezit van de stichting geselecteerd, variërend in bouwstijl en door alle eeuwen heen. Uiteindelijk worden kerken in de volgende plaatsen gekozen: St.-Annaparochie, St.-Jacobiparochie, Wetsens, Holwerd, Sibrandahûs, Goingarijp, Katlijk, Bornwird, Haskerdijken, Buitenpost en Cornjum.
Hendrik Elings: ,,D’r binne fast al feul skilderijen fan kerken maakt, soawel fan de bútten- as de binnenkant, maar ok fan de bovenkant? Ik had gyn idee hoe’t dat d’r presys út sien sou doe’t d’r met ’n ‘drone’ foto’s maakt worden. Ik fon ’t gelyk prachtig! Herkinbere eleminten die’t ’n kerk ’n kerk make rake út sicht. Wat overblyft is wat âns as ’n kerk. ’t Worre formen die’t ’n aigen leven laiden gaan, lostrokken fan hur oorspronklike betekenis. In myn ogen worden ’t opgroeven Vikingsskippen, reptylachtige beesten, omskarrelend in ’t lândskap. ’t Dak as ’n straktrokken huud weronder de gebinten as ’n geraamte ferstopt sitte. Soa had ik kerken nag nooit besien.”
Baukje Venema: ,,Het schip van de kerk is een bijzonder stille plek. Wanneer je omhoog klimt, soms via smalle laddertjes en doorgangen over het tongewelf van de kerk, kom je op een plek waar weinig mensen zijn geweest. Als ik voorzichtig over de planken schuifel, met een hoofdlamp om mezelf bij te schijnen, is het alsof ik in een donker bos ben beland. De gebinten als bomen, de wind waait door het dak heen. In het oeroude bos lijkt de tijd stil te staan. Met een lampje in de hand loop ik door de ruimte en beschilder deze met licht. Dit proces vang ik met mijn camera door een lange sluitertijd te gebruiken.”
Eddy van der Noord: ,,Hokker ferhalen moat ik fertelle oer de tsjerken? Ik bin net immen dy’t in ûnútputlike kennis hat fan boustilen en alles dat in tsjerke bysûnder of just gewoan makket. As minsk fiel ik wol wat in tsjerke by my losmakket. In tsjerke is foar my in monumintaal gebou mei in rike histoarje fan leed en freugde. In sereen plak om te leauwen, te rouwen en te earjen. Ik sil it ûngewoane fan in tsjerke opsykje en dêroer skriuwe. Opmerklike ferhalen oer in fierstente grutte grêfsark, in iensume lizzing of de heidenske Orde van de Kousenband. Ferhalen dy’t dy fernuverje of dêr’tst in glim fan om ‘e mûle krijst.”
Gekoppeld aan het boek wordt een expositie georganiseerd in de Groate Kerk van Sint Jacobiparochie. De opening van de expositie is op zondag 12 juni 2022 en ze duurt tot 4 september 2022. In de periode daartussen trekken de kunstenaars langs de elf deelnemende kerken. In elke kerk worden een lezing en mini-expositie georganiseerd, dit in overleg met de Plaatselijke Commissie.
Van der Noord: “Dit is in djoer projekt dat net realisearre wurde kin sûnder finansjele stipe. Snein 3 april binne wy begûn mei in ‘crowdfunding’, de aksje rint oant 3 maaie. Stypje ús en help sa mei in bysûnder boek en in prachtige eksposysje te realisearjen. Gean nei www.voordekunst.nl en kies út it grut ferskaat fan tsjinprestaasjes, der sit grif wat moais by!”
Dak Gebint Verhaal, crowdfunding op voordekunst.nl: www.voordekunst.nl/projecten/13649-dak-gebint-verhaal-11-friese-kerken/
