Bilkerts in Luwt – Vijf eeuwen Bilkerts onder de Oldehove (3)
Hoeveel Bilkerts wonen er in de Bildtsestraat in Leeuwarden? Niet meer dan Dordtenaren in de Dordtse Straat in St.-Anna. Toch hebben Bilkerts door de eeuwen heen in ‘Lúwt’ aan de weg getimmerd. Dr. Kees Kuiken stelt ze in de ‘Nije Bildtse Post’ aan u voor. De titel van deze reeks komt uit een nieuwjaarswens uit 1940. Is de Bildtse beweging soms onder de Oldehove begonnen? Vandaag deel 3: Een Bildtse horecafamilie in Leeuwarden.
De Bildtboer Dirck Jansz hield van 1604 tot 1636 een aantekeningenboek bij in het Bildts zoals dat in zijn tijd werd gesproken. Hij kwam geregeld in Leeuwarden. Wat betekende de stad voor hem? Dirck ging als boer natuurlijk vaak naar de markt, maar die in Leeuwarden noemt hij niet – wel die in Froubuurt, St.-Jacob, Ouwe-Syl, Franeker en Belkum. In 1606 kreeg hij na een verkeersongeval last van zijn schouder. Die liet hij zetten (‘mesteren’) bij een bottenkraker in Leeuwarden. In hetzelfde jaar overleed daar zijn goede vriend Pytter Jansz, die kamerbode bij de Friese Staten was. Volgens het schoorsteengeldkohier woonde Pytter in 1606 in een huis met wel zeven schoorstenen.
Dirck Jansz is tweemaal getrouwd. Een paar dagen voor zijn tweede huwelijk in 1619 zette hij in Leeuwarden met een handvol vrienden de bloemetjes buiten bij de herbergier Jan Damas. Ze zullen er ook wel hebben overnacht. Hun gastheer, die voluit Jan Damas van der Mey heette, kwam uit St.-Anna. Hij was in 1612 burger geworden, tegelijk met zijn dorpsgenoot Philippus Jacobsz, die toen al herbergier was. Diens familie, die zich ook wel ‘Buyrtie’ noemde, was verzwagerd met de Van der Meys. Misschien waren de aanverwante Jan Damas en Philippus Jacobsz dus wel vennoten. In het ‘Genealogysk Jierboek’ van 2009 (ook online leesbaar) is meer over hun families te vinden.
Het succes van Jan Damas in de Leeuwarder horeca – hij kreeg van zijn bierleveranciers tweemaal zoveel krediet als zijn meeste collega’s – trok meer Bildtse Van der Meys naar de hoofdstad. Jans aangetrouwde verwant Arien Dircks werd in 1627 burger en een Claes Jansz van der Mey in 1631. Amerens van der Mey en haar man Arien Dircks, die zich in Leeuwarden ‘Wyngaerden’ noemde, importeerden Haarlems bier van de bekende brouwer Pieter Olycan. Dit bier werd opgeslagen in de nog altijd bestaande kelders tussen het Naauw en de Voorstreek, aan de ‘Hollandse bierkaai’.
Jan Damas was trouwens niet de eerste Bildtse Van der Mey die naar Leeuwarden verhuisde. Al in 1602 overleed zijn oom Jan Fransen van der Mey in de stad. Hij boerde van 1566 tot 1590 in St.-Jacob en investeerde daarna in land in Marsum en Belkum. Het lijkt erop dat hij in Leeuwarden is gaan rentenieren. Hij ontbreekt in de burgerboeken, maar staat in 1602 wel genoteerd als ‘burger van Leeuwarden’. Zijn weduwe woonde in 1602/1603 nog aan de zuidzijde van de Nieuwestad. Mogelijk was de Claes Jansz van der Mey uit 1631 hun zoon, maar daarover zwijgen de bronnen.
Dat de in 1681 in Leeuwarden ingeburgerde en in 1682 overleden Walingh Pyters van der Mey uit de horecafamilie stamde, staat wel weer vast. Hij werd echter geen herbergier of bierhandelaar maar kamerbode van de Staten. Zijn vader was ook al ambtenaar geweest. Walingh was in 1671 in Froubuurt getrouwd met Trijntje Dankerts. Zij verhuisde in 1683 van Lúwt terug naar St.-Anna.
De aansluiting van één Van der Mey uit Leeuwarden is nog in nevelen gehuld: de Froubuurtster predikant ds. Johannes van der Mey (1637-1689, ‘Van Aartsma tot Zwalua’ nr. 67). Van zijn vader weten we alleen dat die Jacob heette (Johannes doopte in 1674 zelf ook een zoon Jacob). Aan zijn wapen te zien kwam hij uit dezelfde familie als de Stannebuurtster schoolmeester Hylcke Pieters. Wie meer weet, mag het zeggen.
Volgende maand gaan we verder met een negentiende-eeuwse golf van Bildtse import in de stad. Ze staan te boek als ‘zonder beroep’, maar waar leefden ze dan van?
