Einde Werkgroep het Bildt gemarkeerd met ‘Nij Perspektyf’
Na een stevig inhoudelijk én emotioneel intern debat besloot Werkgroep het Bildt uiteindelijk dat een fusie van gemeenten het beste zou zijn voor het Bildt. Daarmee besloot men de facto ook tot het opheffen van de eigen partij: Werkgroep het Bildt ging op in SAM Waadhoeke, en in 2021 werd de partij daadwerkelijk opgeheven. Om toch iets achter te laten en de 44 jaar lange geschiedenis van de eerste lokale Bildtse partij te markeren, maakte kunstenaar Marco Goldenbeld een werk: ‘Nij Perspektyf’. Begin april werd het kunstwerk in het Henk Hornstra-parkje ten zuiden van St.-Annaparochie officieel onthuld. Werkgroep het Bildt is niet meer, maar de herinnering is nu tastbaar. En dat is niet toevallig in het parkje waarvan de naamgever de mede-oprichter en grote inspirator is van alle partijleden.
De keukentafel in de woning van voormalig wethouder Boukje Tol in Minnertsga ligt bezaaid met partijprullaria: oude verkiezingsprogramma’s, ledenbulletins, flyers en stickers, en een grote vlag. Archiefmateriaal dat rustig in de geschiedenis kan worden opgeborgen, het is niet meer bruikbaar. Om de tafel zitten naast Boukje Tol ook voormalig raads- en bestuursleden van Werkgroep het Bildt: Louwina van Noord, Dick Nauta en Sydo de Jong.
Ze zien elkaar niet zo vaak als voorheen, maar hebben nog geregeld contact. Reden voor de reünie is het opheffen van de partij. In dit geval niet door een electorale afstraffing of interne strubbelingen, nee: Werkgroep het Bildt was in 2018 gewoon klaar. Het Bildt ging op in Waadhoeke, WB ging op in SAM Waadhoeke, en daarmee kwam er na 44 jaar een einde aan de lokale Bildtse partij.
,,Wij stonnen d’rfoor, maar wisten ok dat ’n herindeling ’t eand fan de aigen pertij betekene sou,” zegt Sydo de Jong. Het herindelingstandpunt van de partij bezegelde het lot van de in 1974 opgerichte partij. Het was een van de hetere vuren waar de partij voor gestaan heeft. ,,Niet elkeneen docht d’r in ’t begin soa over,” herinnert Louwina van Noord zich. ,,Maar doe’t de keuze maakt waar, hewwe wij dat fol fuur ferdedigd.”
Er waren voor die tijd al diverse alternatieven onderzocht. De samenwerking in Middelsee-verband (met Menameradiel, Leeuwarderadeel en Ferwerderadiel) liep spaak. Een ambtelijke fusie met andere gemeenten, daar was Henk Hornstra fel tegen gekant. ,,Dat wort ’n gedrocht, houde hij ôns foor, en ik dink dat hij derin gelyk had. Dat sien je nou ok in ândere gemeentes in Frysland.”
Het duurt niet lang voordat zijn naam valt: Henk Hornstra, mede-oprichter van de partij, voormalig wethouder en boegbeeld. Hornstra richtte in 1974 samen met Albert Ferwerda en Leendert Ferwerda de partij op, die succesvol een plek wist te bemachtigen tussen de gevestigde partijen. Directe aanleiding waren de sloop van de arbeiderswoningen op Kattenburg, en het inpolderen van buitendijks land (‘plan D’). Alle partijen in de Bildtse raad waren voor sloop en voor inpoldering. Een ander geluid ontbrak simpelweg. De toen 24-jarige Hornstra wist een restzetel te bemachtigen. Het was het begin van een opmars die in 1994 zou leiden tot deelname aan het college, met Hornstra als wethouder. Werkgroep het Bildt werd een factor van belang, en zat – op de periode tussen 2006 en 2010 na – sindsdien altijd in het college van b. en w.
De partij kwam sinds 1994 vaak uit op zo’n kwart van de stemmen. Alleen 2006, toen men buiten de boot viel bij de collegevorming… Het chagrijn erover is voorbij, ze vertellen het lachend, maar ai, dat deed even pijn. ,,Ik wit it noch hiel goed,” zegt Tol. ,,It CDA hie efter ús rêch om in akkoart mei de PvdA sletten. Foar it wykein tochten wy: wy komme der wol út. Op moandeitemoarn moasten wy yn de Ljouwerter Krante lêze dat der in koälysje wie sûnder ús. Ach ja, sa koe it gean.”
Niet elke partij heeft de luxe om na opheffing eens rustig terug te kijken. Dick Nauta: ,,Ik sien d’r heel tefreden op werom. Wij hewwe niet sitten te knoeien. Ik dink dat wij sinfol doende weest binne en ’n goeie bijdrage leverd hewwe an ’t Bildt, ok in de opstap na de groatere gemeente.” De rest knikt instemmend. De Jong: ,,Wij hewwe ok wat betekene kinnen. ’t Soasjale domein, en ’t integraal onderwiisplan, dat waren dos ôns thema’s. Waadhoeke het der ’n prot an had. Ik dink dat wij ’t Bildt netsys achterlaten hewwe. Niet inkeld ’t landskap, maar ok belaidsmatig.”
Het persoonlijke, dat overheerst echter in het gesprek. Het ontzag en respect voor Henk Hornstra, maar ook praktisch: de persoonlijke band met de mensen waarvoor ze het deden, de Bilkerts. Van Noord: ,,De betrokkenhyd waar och soa groat, wij waren echt lokaal doende. Doe’t ik na Herefeen ferhuusde, is ’t mij ok wel ’s froegen, om der raadslid te worren. Maar dat sou raar weze, ik kin ’t der niet soa’t ik ’t Bildt kin. Die bând is niet ’t selde.”
Als voorbeeld haalt ze de Recreatietour 2007 op. ,,Doe binne wij op ‘e fyts alle kempings bij del weest. Der is nag ’n filmpy fan maakt.” De Jong pakt zijn telefoon en begint te googlen. ,,Hee, ’t staat op youtube!” en laat het filmpje zien. Van Noord: ,,Sels informasy ophale bij de mînsen, in kôntakt trede, machtig waar dat. En heel persoanlik, direkt kontakt ok.”
We snellen door naar oktober 2021. Waadhoeke is allang een feit, de partij is opgegaan in SAM Waadhoeke – waarvoor Boukje Tol in de nieuwe gemeente wethouder werd – en op een vergadering wordt de partij definitief opgeheven. ,,Dat wie net in moaie ôfsluting,” herinnert Boukje Tol. ,,It wie troch korona en persoanlike omstannichheden al in pear kear útsteld. En dat wie it dan. Dos fielde it net goed, it fielde net ôf.”
Sydo de Jong: ,,At je de pertij opheffe, motte je ok bepale wat je met de sinten doen die’t over binne. Wij hewwe doe said: ‘Wij wille niet ’n stille doad sterve, wij wouwen nag wat doen. Wat achterlate, om ’t eand fan de pertij te markeren en wat werom te geven.”
Kunstenaar Marco Goldenbeld kreeg de opdracht een werk te maken. Dat werd Nij Perspektyf, een werk dat op zaterdag 1 april werd onthuld in het Henk Hornstra-parkje, vernoemd naar het boegbeeld van de partij, die in 2007 overleed. Voor de partijleden voelt het nu dan ook echt ‘af’.
Louwina van Noord: ,,Nij Perspektyf waar de titel fan ’t ferkiezingsprogramma fan 2006. Henk bedocht de titels fan de programma’s faak. Nije infâlshoeken, ’n wiidse blik, dat tipeerde ôns as pertij. ’t Is ’n kûnstwerk dat Werkgroep het Bildt blivend in de Bildtse grônd ferankert.”
