Toi Toi Ouwe-Syl staat na drie jaar weer op de planken
Twee jaar kon toneelvereniging Toi Toi Ouwe-Syl wegens corona geen voorstelling opvoeren, maar het toneelstuk Op de Woelige Baren staat nu gepland voor 18 februari, 25 februari en 12 maart 2023. Mogelijk komt er nog een uitvoering in St.-Jabik bij. Iedere dinsdag oefenen de leden in de zaal bij ‘t Graauwe Paard in Ouwe-Syl. Op het podium staan is best spannend, maar de spelers krijgen er veel voor terug. ,,Je worre d’r feul frijer fan.”
Het is een donkere en regenachtige avond als Wijke Kootwijk verscholen in haar winterjas aankomt bij ‘Auke’. Het café is vandaag gesloten, maar al snel zijn we in de ouderwetse toneelzaal ernaast, waar het lekker warm is. Ze legt een dikke map met toneeltekst op tafel. ,,Toi Toi waar eerst onderdeel fan ‘t mezykkorps Crescendo”, vertelt ze. ,,Na de jaarlikse mezykútfoering worde d’r altyd ‘n teneelstik brocht. Maar d’r deden hyltyd meer mînsen met fan bútten ‘t korps en doe binne wij in 1973 selsstandig worren.”
Een paar jaar later was Wijke ook al van de partij. Haar vader speelde ook bij Toi Toi en dat werkte aanstekelijk. Intussen is ze al 43 jaar lid van de vereniging en tegenwoordig ook algemeen bestuurslid. Al die jaren speelde Wijke bovendien mee in de stukken. Tenminste, alle jaren dat er een stuk is opgevoerd. In 2021 en 2020 konden de voorstellingen wegens de coronacrisis niet doorgaan. ,,Wij hadden in novimber krekt ‘t eerste bedriif rippeteerd, en doe waar wel dúdlik dat ‘t niks worre sou. Maar nou pakke wij ‘t weer maklik op. Al had ik weer de eerste keer op ‘t poadium oefene helendal kribels in ‘t liif.”
Wijke is niet de enige met een lange historie bij Toi Toi, ook regisseur Tamme de Groot en zijn vrouw Thea spelen al decennia lang de sterren van de hemel. Souffleuse Tine Zijlstra helpt zelfs al vijftig jaar met instuderen van teksten, zo blijkt als de spelers langzaam binnendruppelen om het nieuwe stuk Op de Woelige Baren te gaan oefenen. Dat gaat over Drikus en Dorien Jongejans, een echtpaar dat vijftig jaar getrouwd is. Na het groots gevierde jubileum wordt pijnlijk duidelijk dat ‘pake’ zijn hoofd er niet goed meer bij heeft. ,,Komt dat nou deur de jenever, of is d’r meer te rêden?” De kinderen vinden dat het tijd wordt voor zorgcentrum Van Harenshuus, maar bep Dorien is absoluut niet van plan om haar hierbij neer te leggen. Uiteindelijk worden alle betrokkenen voor de gek gehouden.
Het toneelstuk is afkomstig van een toneeluitgeverij, Geke Postma-Postma vertaalde de tekst in het Bildts. Wijke: ,,Ant 2005 foerden wij in ‘e Frise taal op, met de fiering fan Bildt 500 in 2005 hewwe wij besloaten ‘t tena in ‘t Bildts te doen.”
Bij het uitzoeken van een geschikt toneelstuk letten de bestuursleden onder andere op aansluiting bij maatschappelijke thema’s en humor, maar ook op de bezetting. Met zes vrouwen en twee mannen is de bezetting voor Op de Woelige Baren te doen, maar daarvoor schakelden ze wel Joel Sijtsma uit St.-Jabik in als jonge man. ,,Wij souwen d’r wel wat jong spul bij hewwe kinne, fooral jonge mannen,” stelt Wijke.
Want ook al worden vaak kinderen van spelers aangestoken door het toneelvirus, zo speelt ook Wijkes dochter mee, de meerderheid van de leden is 50-plus. ,,Ankommend jaar speule wij tidens ‘t dorpsfeest ‘n eenakter, meskien dat wij dan ok wat anderen anthoesjast krije kinne.” Dat mensen niet vloeiend Bildts spreken is niet per se een probleem, vinden de spelers. Zo speelt Theo Vendrig altijd de rol van die ene Hollandstalige buitenstaander, deze keer politieman.
Toneelspel geeft een kick en verrijkt je leven, weten de leden van Toi Toi. Dat heeft er volgens Tamme mee te maken dat je in de huid van een ander kruipt. ,,Je leve je echt in in die persoan, hoe sou hij of sij doen? Bij de rezy let ik dèr ok op. Dut keer doen ik de rezy deur omstandigheden, maar ‘t liefst staan ik sels op ‘e planken.” Het empathisch vermogen gaat omhoog, vult een speler aan. Een ander voelt zich veel vrijer in het dagelijks leven door het toneelspel. En wat te denken van het vertrouwen onderling? ,,Wij skeure nander d’r deurhine en doen ‘t metnander. Ok at je een omhelze of tútte motte is dat fertrouwen belangryk.” Het plezier van het samen spelen is misschien we het allerbelangrijkste dat iedereen eruit haalt. ,,Wij hewwe soafeul plezier.”
Hoewel er deze avond al veel gelachen wordt, gaat het spelen natuurlijk niet vanzelf. De teksten moeten thuis ingestudeerd worden. Uit het hoofd leren van dialoog gaat de ene makkelijker af dan de andere. Improviseren als je je tekst kwijt bent mag wel, maar daarmee breng je de tegenspeler vaak ook weer van de wijs. Gelukkig is daar souffleuse Tine, die ook nu vooraan het podium is gaan zitten. Als een speler hapert, geeft ze een paar woorden aan waar hij of zij weer mee verder kan. Zo worden de teksten langzaam maar zeker in het geheugen geprent. Iedere dinsdagavond wordt een scène geoefend en verbeterd. Tamme geeft af en toe aanwijzingen: de koffer moet eerder worden neergezet bijvoorbeeld. Of: let op dat je niet met de rug naar het toneel staat.
Binnen een paar maanden zullen de woorden moeiteloos uit de mond van de spelers rollen en zijn ze ideaal gesproken tijdelijk vereenzelvigd met hun personage. Ze dragen dan kleren die bij hun rol passen en het podium is aangekleed met spullen van de kringloop of Oprommer. Dan staan ze met nog meer zelfvertrouwen en passie te spelen in deze zaal, hopelijk vol mensen. ,,Wij hewwe d’r ‘n prot sin an.”
