Expositie Wadgezichten Hendrik Elings en David van Kampen
In galerie De Roos van Tudor in Leeuwarden is momenteel een dubbelexpositie te zien met Wadgezichten van Hendrik Elings en David van Kampen. Hun stijlen verschillen, het Wad – en het Bildt – bindt ze. Waar Elings ‘groate naam’ Van Kampen strikte door een duo-expositie, vindt die laatste exposeren juist het spannendst. ‘Ik kom weer in het zicht.’
In de woonkamer annex thuisatelier van David en Janny ligt een grote plank vol Zeelandse boontjes te drogen. “Van de eigen moestuin, hier tegenover langs de vaart,” zegt Janny. Het was een van de redenen waarom ze – na een leven vol omzwervingen – op Zwarte Haan zijn neergestreken. “Een groot deel van het huis is voor David; zijn atelier, zijn werk aan de muren, de zolder,” zegt Janny, “ik leef me uit in de tuin. Appels, peren, en de boontjes.”
De ontvangst is hartelijk; David is duidelijk in zijn nopjes, op-getogen over de aanstaande expositie. Hond Guus lijkt de stemming van zijn baasje te spiegelen en dartelt door het atelier, om zich uiteindelijk neer te vleien op het tapijt, aan de voeten van David, Janny en Hendrik Elings. Het was Elings (54) die ervoor gezorgd heeft dat in De Roos van Tudor niet alleen schilderijen van zijn eigen hand te zien zijn, maar ook nieuw werk van Van Kampen.
Kriebels
Elings: “Ik sâg David’s werk bij Bertus Mulder, en fyn ’t mooi. Jùst omdat ’t soa âns is as wat ik doen. ’t Worde wel weer ’s tiid om bij Anita (van Os, galeriehoudster De Roos van Tudor, red.) te eksposeren fon ik, maar dat hoeft foor mij niet soa norig alleen. Doe hew ik David froegen. ’n Groat kûnstner, ‘n groate naam ok.”
Van Kampen hoefde niet lang na te denken over het aanbod, dat hem toch ook verraste. In tegenstelling tot Elings (“Ni, senuwachtig bin ik niet meer, ’t is gewoan hartstikke mooi”) kriebelt het vooruitzicht van exposeren bij hem wel een beetje. Ja, hij doet mee aan de Slikwerk-route – waar kunstenaars op het Bildt en omstreken de ateliers openzetten voor publiek – maar een expositie in een galerie of museum, dat is lang geleden. “Door alle omzwervingen ben ik wat uit het zicht geraakt. Zo voelt het. Nu kom ik weer in het zicht. En laat ik een kant zien die mensen niet van me kennen.”
Omzwervingen
Van Kampen, geboren in Leeuwarden, is een multi-disciplinair kunstenaar: schilderen, tekenen, beeldhouwen. Een van zijn beroemdste werken is wellicht ‘Boeren’, het beeld van de handjeklappende boer en veehandelaar, dat in Leeuwarden staat. Al richt hij zich nu uitsluitend op schilderen en tekenen. “We zaten – twintig jaar geleden? – eens in een kerk, bij weer een onthulling van een beeld-in-opdracht van mij, en toen dacht ik: wat doen we hier eigenlijk? Dit is niet wat ik wil, die opdrachten. Een openbaring in de kerk!”
Drie weken later verkochten David en Janny hun huis en kochten ze een boot, de Beagle, (“we konden helemaal niet varen”); het begin van decennia lang reizen. Hun ‘thuis’ lag grotendeels daar waar het water hen bracht: varen van Maastricht naar Charleville-Mézières, naar Parijs, Lyon. Tussendoor verkochten ze het schip weer, woonden ze in een pakhuis in Leeuwarden, in Bartlehiem (waar ze twee Elfstedentochten meemaakten), om later op het oude vrachtschip Pia Fota toch weer het voor het water te kiezen. “We hadden er een bedrijf-je van kunnen maken, met workshops op het water, cursussen geven. Maar Janny zei: ‘David, dat komt nooit goed, jij bent een kunstenaar.’ Dat was heel verstandig van haar.” Ze lagen met de boot enkele jaren aan de Prins Hendrikkade in Amsterdam, waar ze junks hielpen (“ze kregen een biertje als ze hun plekkie een beetje netjes hielden”).
Meer kleur
Op het land verlangen ze naar de zee, maar eenmaal op het water begint het vaste land, een thuis, weer te trekken. Het vele reizen heeft z’n prijs. Van Kampen: “Als je na tien jaar terugkomt blijkt iemand er niet meer te zijn, is die overleden… Je raakt mensen uit het oog, raakt zelf ook ‘weg’.”
Tot ze hun stulpje op Zwarte Haan tegenkwamen. “We kwa-men weleens op het Bildt, maar het lag niet voor de hand dat we er ook gingen wonen,” vertelt Van Kampen. “Toen we hier kwamen kijken was dat een openbaring: de ruimte, het Wad, alles waar het Bildt terecht voor geprezen wordt. Ik werk hier anders; ik gebruik meer kleur sinds ik hier woon. De omgeving bepaalt mijn werk.”
Bovenal een prima plek voor Van Kampen om geïnspireerd te raken. Landschappen vanaf het water, met een rivier of zee, die maakte hij al, vooral in Frankrijk. Hij werkt graag met reliëf, waardoor er een soort 3D-effect ontstaat. Hij knutselt bergen of huizen in elkaar van karton (“dat kunnen net zo goed pakken hagelslag zijn”) en brengt die aan op zijn werk om diepte te creëren. “Dat is dyn achtergrônd as beeldhouwer,” zegt Elings. Van Kampen: “Daar kon je weleens gelijk in hebben.”
Grote werken
Het is – naast het Bildt – het Wad dat beide kunstenaars bijeen bracht, al verschillen ze zeer in aanpak. Van Kampen kijkt vaak over de zeedijk, terwijl Elings (“ik kom hest nooit meer op de seedyk”) zijn langgerekte Waddengezichten vooral uit zijn herinnering of gevoel erbij maakt.
Waar Elings graag grote werken maakt, werkt Van Kampen juist vrij klein. Hij was verbaasd toen Anita van Os zei dat ze voor de expositie graag grote werken wilde hebben. “Ik dacht juist dat men tegenwoordig vooral kleine werken wilde hebben! Maar, nee, ze willen groot, zei Anita. Ik werk veel met het puntje van het penseel, dus dat was wel even wennen.”
‘Karton is onfoorspelber’
Het maakte Elings niet uit: “Ni, ik brúk ‘tselde formaat kwast. Op ’n klain paneeltsy krijt ‘t ’n ândere kracht, maar ik stap krekt soa goed wat meer naar achteren. Hoe meer stappys achterút hoe klainer ’t foor ’t oog weer wort.” Nieuw voor de Bildtse kunstenaar is dat hij tegenwoordig op karton schildert. “Dat kin gewoan karton fan ’n doas weze der’t ’n tillefizy in ferpakt sit. Karton is heel onfoorspelber; de forf gedraagt him âns op karton as op doek. En je hewwe wat faker ‘s ’n skeurtsy of klaine deukys. Dat laat ik mooi sitte, dat maakt ’t ok spannend.”
Voor Van Kampen is de hele expositie al best spannend, na zo’n lange tijd. “Als ik met nieuw werk bezig ben mag Janny het niet eens bekijken. Die loopt met de handen voor de ogen door het atelier. Het is een kinderlijke gevoeligheid; ik heb liever niet dat ze kijkt voordat het klaar is. Maar als het klaar is, laat ik het ook graag zien, zoals op de expositie nu.”
‘Het werkt twee kanten op’
Lutz Jacobi, voorzitter van de Waddenvereniging, mocht de expositie in De Roos van Tudor openen op 22 oktober: “Beide kunstenaars hebben hun eigen benadering van het Wad, maar vullen elkaar ook perfect aan. Het werkt twee kanten op: Wadliefhebbers zullen de schoonheid van het gebied terugzien in deze werken; kunstliefhebbers trekken door dit werk misschien weer meer naar het Wad.” Elings en Van Kampen – zo verschillend maar verbonden door het Wad – hoorden het instemmend aan.
Expositie ‘Het Wad, het leven tussen land en horizon’, Hendrik Elings en David van Kampen, te zien bij galerie De Roos van Tudor, Eewal 47-49, Leeuwarden. Do en vr 13-17 u, za 11-17 u, t/m 5 december. Kijk ook op www.roosvantudor.nl
