Ambtenaren Trijnie en Jan gingen met vervroegd pensioen en bouwen aan chambre d’hote in Frankrijk
Voor menigeen is het een droom en blijft het daar ook bij, maar Trijnie Helfferich en Jan van Buiten voegden de daad bij het woord: het stel gaat naar Frankrijk, waar de oud-Stannebuurtsters een chambre d’hote zullen beginnen. De twee voormalige ambtenaren van gemeente het Bildt ontdekten dat er meer is dan werk alleen en gingen beide met vervroegd pensioen. De obstakels en verrassingen die het leven opwerpt maakten de drang alleen maar groter om nu datgene te doen dat ze altijd al wilden: kamperen in de bergen, vogels kijken, en gasten laten meegenieten van de prachtige omgeving die ze in hun hart hebben gesloten. ‘Met pensioen gaan, ik kan het iedereen aanraden!’
De eerste winterstorm van het jaar raast fluitend om hun flat aan het Europaplein in Leeuwarden. Trijnie en Jan zijn net een paar dagen terug uit Frankrijk. ‘Hun’ Frankrijk, waar ze als kersverse jong-gepensioneerden letterlijk bouwen aan hun droom. Het mistroostige weer houden ze buiten de deur door het binnen gezellig te maken. Het is half twee ’s middags, maar de tafel wordt gesierd met een royale kaasplank, druiven en natuurlijk een goed glas Franse wijn. Golden Retriever Fanny (7) vleit zich rustig tussen het gezelschap neer, al was ze liever in Frankrijk gebleven, zegt Trijnie Helfferich: “As wy yn Frankryk binne wol Fanny net wer mei werom nei Ljouwert. Foarige wike doe’t wy de tassen wer ynpakten om hjir hinne foar de feestdagen, bleau se yn de snie sitten, dan krijst har hast net mei!”
Het huis in Chalameyroux (Auvergne), met twee hectare eigen bos, is voor Fanny dan ook net zo’n paradijs als voor Trijnie (61) en haar man Jan van Buiten (60). Een paradijs-in-progress, want er moet nog het nodige aan gebeuren voordat het geschikt is om mensen te ontvangen. “It hjit Chez Nous. Wy wenje sels ûnder, en boppe komme twa keamers. Ien foar ien persoan – der binne te min foarsjennings foar minsken dy’t allinnich reizgje – en ien foar twa persoanen.”
Wacht even: chambre d’hote Chez Nous, met twee kamers? Hoe zit het dan met Chazérade, het boerderijtje op een uurtje rijden van hun woning? Op hun facebookpagina houden ze ‘het thuisfront’ in sfeervol beschreven stukjes al langere tijd op de hoogte van de vordering en het goede Franse leven. Maar hoe meer ze er de laatste maanden aan werkten, hoe meer Trijnie vooral begon te beseffen dat dit misschien toch niet is wat ze wil. “Chazérade soene wy foar maksimaal 12 minsken ferhiere. Mar al dwaande tocht ik… De minsken dy’t it hiere binne dêr op harsels. Wy soene it hûs allinnich ferhiere, de kaai-oerdracht dwaan en skjinmeitsje. Ik kaam der efter dat wy minsken júst mear moetsje wolle, wat mear kontakt hawwe wolle. Chazérade giet dêrom aanst wer yn de ferkeap. Sa kin dat gean, dat jo ta nije ynsichten komme,” zegt Trijnie.
Ze kijkt Jan even aan, en beide kijken elkaar lang in de ogen, iets dat ze vaak doen. Niet om bevestiging te zoeken, maar om te vinden. Ze weten beide feilloos wat ze aan elkaar hebben (“wy eamelje wat ôf de hiele dei”) en vertrouwen blind op de ander als die een nieuwe weg wil inslaan. “Ik moest wel even wennen aan het idee, om Chazérade los te laten, maar ik ben overstag,” zegt Jan. “Je moet jezelf ook de ruimte gunnen om van plan te veranderen.” Bovendien heeft Jan bij hun woning in Chalameyroux genoeg omhanden. “Ik heb de Dutch Cuisine koksopleiding gedaan en kan straks voor de gasten koken. Daarnaast hebben we twee hectare bos. Ik wil er graag een voedselbos aanleggen en met permacultuur aan de slag.”
Even een stap terug: hoe zijn Trijnie en Jan middenin dit Franse avontuur, dit nieuwe leven, beland? Beide waren tot voor kort ambtenaar. Veertien jaar geleden leerden ze elkaar kennen bij gemeente het Bildt. De overgang van de gemeente in Waadhoeke viel hen niet mee. Trijnie: “Ik haw der hast fjirtich jier wurke. Op it Bilt hiene wy in hiel hechte ploech.” Jan vult aan: “We hadden in St.-Anna echt een familieband. Niet dat we bij elkaar op de verjaardag kwamen, maar we stonden voor elkaar klaar, wisten wat je aan een ander had. Er was betrokkenheid. Dat miste ik wel in een grotere organisatie als Waadhoeke. Op het Bildt wist ik precies over welke boom men het had als over een omgevallen boom gebeld werd, of over een sloot, ik kende ze allemaal. Dat was allemaal weg.”
Vooral Trijnie voelde zich niet echt senang in de grotere gemeente. Ze vond een andere baan, als secretaresse van burgemeester Johannes Kramer. “Yn Noardeast-Fryslân. Ek in weryndielingsgemeente, mar mei in hiel oar gefoel.”
Jan bleef bij Waadhoeke, maar de verandering versterkte bij beide de wens om iets anders te gaan doen. “Werk is een deel van je identiteit,” zegt Jan, “maar wij zien nu pas hoe we ermee vergroeid waren. We hebben beide een groot verantwoordelijkheidsgevoel, en dan zijn twee weken vakantie niet genoeg om daar even van los te komen. De tweede week denk je alweer aan wat je volgende week op je bureau aantreft.”
Acht jaar geleden al kochten ze het huis in Frankrijk. Trijnie: “Ik wie al fereale op it lân, Jan is dat ek. Wy wiene eins al dwaande mei wat se no ‘Fire’ (financially independent, retire early, red.) neame, al koene wy dat begrip net: jo rjochtsje jo op finansjele ûnôfhinklikens. Wy woene minder wurkje, mar wat sille jo dan dwaan? In protte minsken sjogge nei hoefolle as se der op achterút geane mei in earder pensioen, mar wy seagen allinnich nei wat wy nedich hawwe soene om ús dream wier te meitsjen. En dat is net safolle.”
Het ‘laatste zetje’ was dat ze een bijzonder pittig jaar achter de rug hebben. Trijnie’s moeder en schoonzus overleden. “Wy woene dit al langer. Mar nei it rot-healjier, tochten wy der noch sterker oan. Sûnens is it belangrykste, it kin gau oars. Dêrom hawwe wy de gong deryn set.”
In het najaar gingen ze beide met pensioen. Jan: “Ik heb het tijdens een werkoverleg gezegd. Dat was best spannend; je verbrandt alle schepen achter je, je zegt vaarwel tegen vastigheid en het vertrouwde. Maar er is meer in het leven dan werk.” Ook Trijnie moest wel even slikken toen ze het Johannes Kramer vertelde. “Dêr hie ik in hiel goeie bân mei. En wy leverje de helte yn, mar it is it wurdich. Wy libje no wol mear yn it moment. As jo sûn binne is it hast in ferplichting om fan it libben te genietsjen, fyn ik. Om de dingen mear bewust te dwaan en mei te meitsjen.”
“Je zit zo vast in het stramien van werk, en nu ineens is er een zee van tijd, heerlijk, “Ik kan rustig de hele dag de tijd nemen om de grasmaaier in Frankrijk te checken. Vroeger moest dat altijd snel, want het gras moest snel gemaaid, want we moesten snel weer terug… Alles moest snel. Dat hoeft nu niet meer. Ik kan het iedereen aanraden, met pensioen gaan! Je leert er heel veel van, vooral over jezelf.” Trijnie vult aan: “Jan appte my ris: ‘Het is maar goed dat je hier niet bent want ik ben de hele dag al aan het lachen.’ Dat seit alles, no?”
Invulling geven aan het leven, dat kan ook op hele andere manieren dan met werk, zegt Jan. “Je moet iets nuttigs vinden, iets dat verantwoordelijkheid geeft. Maar dat kan op heel veel verschillende manieren, zijn we achter gekomen. Je kunt je dagen ook slijten door vogels te kijken of in de bergen te kamperen, dat is net zo goed een mooie invulling. Eentje waar wij gelukkig van worden, in ieder geval.”
Terug naar Frankrijk. Nu gastenverblijf Charézade in de verkoop gaat, gaan ze hun woning opknappen en geschikt maken voor verhuur van de twee verblijven. Jan: “Onze woning daar is precies het type huis dat we níet zochten. Wij houden van natuursteen, van mooie houten luikjes bij de ramen… Een echt Frans huis. Metalen luiken, een huis dicht tegen een weg aan, dat vonden we niks. En toch is dat precies wat het geworden is, en we zijn er als een blok voor gevallen.”
Naast een prachtig uitzicht – zeer geschikt voor de vrijdagmiddagborrel, die vaste prik is en waar ze hun lezers deelgenoot van maken op facebook – is er natuurlijk dat bos. Jan: “Het is een oud bos, heel gevarieerd en met hoogteverschil. Er staan eiken, essen, dennen, sparren, hazelaars, beuken… En er loopt een vos rond, maar die accepteert ons nog niet! Hij poept op onze paden, heeft de draden van onze kerstlichtjes doorgebeten… Het huis heeft acht jaar leeg gestaan, dus toen had hij het rijk alleen. Maar dat komt vast goed.”
Over hun ontvangst kunnen ze kort zijn: die was allerhartelijkst. Trijnie: “Jo moatte de Frânsen wat better kennen leare. It is in grutsk folk, mar eins lykas ús. Se hâlde fan harren tradysjes en wearden. Wy binne der te gast, dan moatte jo je ferdjipje yn it lân en de taal.” Jan: “Je moet niet naar Frankrijk gaan met de houding van ‘ik regel het hier allemaal wel even’. Het is belangrijk om te luisteren, respect voor de bewoners te hebben en van ze willen leren.”
Als er dan wel iets anders is, is dat toch de mentaliteit, vertelt Jan. “Toen we dit huis kochten – de vorige bewoonster was overleden – werden we door de nabestaanden gevraagd om van 10.00 tot 13.00 uur langs te komen. ‘Waarom drie uur?’ dachten we nog. We namen het huis door, ze lieten ons zien hoe alles werkt. En toen zeiden ze: ‘dan gaan we nu uiteten’. Ze hadden al een restaurant geregeld! Trijnie werd wat zenuwachtig: we hadden een afspraak bij de notaris staan. Maar er werd uitgebreid geluncht, het dessert en koffie na werd niet overgeslagen. Ze belden de notaris gewoon om te zeggen dat we later zouden komen, en dat was geen enkel probleem. Dat is hier echt onbestaanbaar, dat zou een notaris ook niet accepteren denk ik! Het is gemoedelijker.”
Hoewel ze het grootste deel van het jaar in Frankrijk zullen wonen, spreken ze niet van een emigratie. Trijnie: “Foar de jierdeis fan ús bern en Jan syn mem komme wy werom, lykas foar de feestdagen. Ljouwert is de ideale útfalsbasis. Wy wenje net dêr of hjir, it is beide in part fan ús libben.”
Begin volgend jaar gaan ze weer terug. Het huis moet opgeknapt worden, maar ze willen vooral zelf genieten. Daar zijn ze dit hele avontuur om begonnen. Trijnie: “Wy hâlde ek fan lúkse, mar mei in tintsje der op út, de bergen yn, rinne en fûgels sjen… En dat wolle wy ús gasten – as se dat wolle fansels – ek oanbiede, as se hjir te gast binne. Minsken moaie dingen belibje en sjen litte, sa’t wy sels ek dogge. Neat moaier as dat. Dêr giet it om yn it libben.”
Volg Trijnie en Jan’s Franse avontuur via www.facebook.com/VakantiehuisChazerade
